#6 SALA 4 – EXPO 2005

 

W 1997 r., po oficjalnej prezentacji projektu Japończyków w Monako, Międzynarodowe Biuro Wystaw Światowych zaakceptowało pomysł, by EXPO 2005 odbyło się w Seto, prefekturze Aichi w Japonii. Kenya Hara był członkiem Komitetu Organizacyjnego to wydarzenie i pełnił funkcję dyrektora artystycznego, odpowiedzialnego za stronę wizualną.

Tytuł wystawy – „Mądrość natury” – artysta sugerował uzupełnić przez dopowiedzenie – „rozwój poprzez odkrywanie mądrości natury”. Hara wyjaśniał, że wszelki rozwój ludzkości powinien opierać się na poszanowaniu tradycji. Jak tłumaczył, dawniej ludzie Wschodu uważali, że mądrość uobecnia się w naturze. Wedle tej koncepcji (w przeciwieństwie do zachodniej), człowiek nie jest istotą nadrzędną, jest za to częścią natury, z niej wyrasta i dzięki niej istnieje. Błędnie pojmowana rola człowieka w świecie spowodowała, że ludzkość – w pędzie za komfortem i nowoczesnością – nie tylko oddaliła się od swojego naturalnego środowiska, ale co gorsza zaczęła je niszczyć. By temu zaradzić, trzeba wyciągnąć wnioski i sięgnąć do mądrości przodków. Wystawa Światowa miała pokazywać sposoby, w jaki człowiek korzystając ze swojego intelektu, może pozostawać w zgodzie z naturą. Współczesna technologia umożliwia mądre wykorzystanie zasobów naturalnych bez konieczności niszczenia ich, co ostatecznie mogłoby doprowadzić do odbudowy pierwotnej więzi człowieka z naturą, która przez ostatnie stulecia została mocno nadszarpnięta.

Projektując plakaty reklamujące EXPO, Hara chciał czerpać ze źródeł rodzimej kultury. Wykorzystał więc motywy z ksiąg historii naturalnej Honzo Zusetsu, ręcznie ilustrowanych przez XIX-wiecznego artystę Shunzana Takagiego. Dla Hary miało znaczenie to, że ilustracje Takagiego powstawały w wyniku dokładnej obserwacji natury, bez pośrednictwa aparatu fotograficznego i możliwie najwierniej oddawały cechy żywych organizmów. Były więc one efektem bliskiej relacji człowieka z naturą. Ważny był też kontekst, w jakim powstały te ilustracje. Honzo to rodzaj farmakologii naturalnej, którą Japończycy przejęli z Chin. Stała się ona podstawą do pogłębionych studiów przyrodniczych. Księgi te, będące swoistymi encyklopediami dawnej wiedzy, objawiały mądrość przodków. Hara, dodając do tych dawnych ilustracji współczesne, geometryczne formy, zjednoczył obie ikonografie – starą i nową – zgodnie z przesłaniem EXPO.